Telefon bankacılığında kritik işlemlerinizi yaparken  kimliğinizi doğrulamak adına sorulan "Anne Kızlık Soyadı" gerçekten de kimliğimizi doğrulayacak kadar gizli mi?
Günümüzde Kurumların, bankaların ve önemli kuruluşların kendilerine göre bir veya birden çok kimlik doğruma sistemi bulunmaktadır. Bu kimlik doğrulama sistemleri  İnternet bankacılığında sahip olduğunuz hesap numarası ve şifre ile sağlanırken, telefon bankacılığında ise muhatap bilinmediğinden sadece hesap sahibinin bilebileceği gizli sorularla kimlik doğrulaması yapılmaktadır.

Hepimiz bankacılık işlemlerini yaparken, "kimliğinizi doğrulamak adına birkaç güvenlik sorumuz olacaktı" sorusunun ardından anne kızlık soyadımızın sorulduğunu biliyoruz. Peki anne kızlık soyadı bir insanın kimliğini doğrulayacak kadar gizli mi?
İlk başta Soyadı Nizamnamesi'ni inceleyelim;
Madde 1 - (Değişik madde: 25/03/2009 - 2009/14848 S.Tüz./1. Mad.) Her Türk vatandaşı, öz adından başka soyadı da taşımak zorundadır. Soyadı olmayanlara kendilerince belirlenen bir soyadı mülki idare amirleri tarafından aile kütüklerine ve doğum tutanaklarına yazdırılır.
Madde 2 - (Değişik madde: 25/03/2009 - 2009/14848 S.Tüz./2. Mad.) Söyleyişte, yazışta, öz ad önde, soyadı sonda olmak üzere bütün harfleri söylenerek veya yazılarak kullanılabileceği gibi söyleyişte ve yazışta öz adsız yalnız soyadı kullanılabilir ve imzada öz adın ilk harfi, öz ad iki tane ise her ikisinin ilk harfleri veya birinin ilk harfi ile öteki ad ve soyadının tümü yazılabilir. İki soyadı olan kadın her iki soyadını birlikte kullanır.
Madde 15 - (Değişik madde: 25/03/2009 - 2009/14848 S.Tüz./4. Mad.) Evlilik devam ederken veya evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün içinde doğan çocuklar babalarının soyadını taşırlar. Evlilik dışında doğan çocuklar, analarının soyadını alırlar. Ancak, ana önceki evliliğinden dolayı çift soyadı taşıyorsa, çocuk onun bekarlık soyadını taşır. Evlilik dışında doğmuş çocuklar, ana ve babanın birbirleri ile evlenmesi veya babalarının tanıması ya da hakimin babalığa karar vermesi ile babanın soyadını alır.
Madde 17 - (Değişik madde: 25/03/2009 - 2009/14848 S.Tüz./6. Mad.) Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır. Ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir. Daha önce iki soyadı kullanan kadın, bu haktan sadece bir soyadı için yararlanabilir.[1]
Yukarıdaki kanunlar kapsamında görüyoruz ki bir anne isterse evlenmeden önceki yani "Anne Kızlık Soyadı" nı seçebiliyor.  Aynı şekilde evlilik dışı doğan çocuklarda annelerinin kızlık soyadını almaktadır. Annenin bu şekilde hem kocasının soy ismini hem de kızlık soyadını kullanması ya da evlilik dışı doğan çocukların anne kızlık soyadlarını taşımaları bir tehlike arz etmese de günümüz kimlik doğrulama yöntemlerinde kişinin kimliğini tespit adına "anne kızlık soyadı" nın  kullanılması çok tehlikelidir.  [2]
Peki anne kızlık soyadına nerelerden ulaşılabilir?
Günümüzde arama motorları ve bilhassa sosyal medya üzerinden birçok bilgi toplanabilmektedir.  Dünyanın en büyük insan veritabanı olan facebook, dolandırıcılar, hırsızlar ve hackerların adete el kitabı olmaktadır. Ülkemizde İnternet abone sayısı 13 milyona ulaşmış durumda. İnternet kullanımının hızla arttığı ülkemizde bilinçli ya da bilinçsiz her kullanıcı İnternet üzerinde iz bırakmaktadır. Sizi tanıyan ya  da tanımayan biri arama motorları sayesinde birçok bilgiye ulaşabilmektedir. Örneğin facebook'ta  kullanıcılar ad, soyad, doğum tarihi, doğum yeri ve yaşadığı şehir gibi tüm kişisel bilgilerini paylaşmaktalar. Bu paylaşılan bilgiler sizin hakkınızda bilgi toplayan dolandırıcı ve sahtekarlar için adete birer hazine hükmündedir. 
Facebook yakın zamanda akraba ilişkilendirme özelliğini kullanıcılarına sunmuştu. Bu özellik sayesinde sosyal medya profilinizde “dayım” "şu" kişidir diye belirtebiliyorsunuz. Çoğu kullanıcının gözünden kaçan bu önemli nokta anne kızlık soyadınızın aynı zamanda dayınızın da soy ismi olduğudur. Doğrudan dayınızı bu şekilde belirtmesenizde dayınızın çocuklarını ya da yengenizi eklemeniz de aynı sonucu doğuracaktır.  Ayrıca anne kızlık soyadını taşıyan akrabalarınızın profiline  bıraktığınız bir mesaj ya da bir yorum dahi  dolandırıcıların "anne kızlık soyadı" bilgisi elde etmelerine olanak sağlayacaktır. 
Günümüzde herkesin bir sosyal medya hesabı olduğunu ve akrabaların bile  sosyal medya hesapları üzerinden iletişim kurduğunu düşünürsek anne kızlık soyadı bilgisine ulaşmanın bir tık kadar uzak olduğunu görüyoruz. Sonuç itibariyle elbette yakınımda olmayan bir akrabamla facebook üzerinden görüşebilirim ve bu benim en doğal hakkımdır. Bankaların anne kızlık soyadı bilgisini kimlik doğrulama metodu olarak kullanması sebebiyle "dayı", "yenge", "dayım oğlu", "dayım kızı" gibi cümleleleri kullanamaz hale geliyoruz. 
Sosyal medyanın dışında arama motorları sayesinde de birçok bilgiye ulaşabilmekteyiz. Bu örnek durumun ne kadar ciddi olduğunu göstermektedir. Örneğin arama motorlarında Cumhurbaşkanımız Sn. Abdullah GÜL' e ait bir arama gerçekleştiriyoruz.  Yaptığımız aramada Cumhurbaşkanımız Sn. Abdullah GÜL'ün  medya da yapılan haberlerle dayısının "Abdullah Satoğlu" olduğunu görüyoruz. Bu aramayı biraz daha genişleterek yaptığımızda Cumhurbaşkanımız Sn. Abdullah GÜL'ün annesinin ismine ve evlenmeden önceki anne kızlık soyadına da ulaşmaktayız. Bankaların çok gizli olarak gördüğü ve bunu bir kimlik doğrulama metodu olarak kullandığı bir veriyi hem de Devletimizin Cumhurbaşkanına ait bir bilgiyi, daha açık bir ifadeyle "Anne kızlık soyadı" nı sadece bir arama yaparak  öğrenebiliyoruz.  Acaba bankalar "anne kızlık soyadı"nın hala çok gizli bir bilgi olduğunu mu düşünüyor?
Artık gizliliği olmayan bu türden bilgiler sosyal mühendislik kullanılarak da öğrenilebilir. Kişiye doğrudan anne kızlık soyadını sormak yerine, anne kızlık soyadını taşıyan diğer akrabalarına ilişkin sorular sorulabilir ya da sosyal medya üzerinden kişinin akrabaları ile  sahte profiller açarak iletişim kurulup kişi hakkında bir çok bilgi elde edilebilir.  
Bankalar ya da diğer kuruluşlar tarafından bu gibi gizliliği olmayan bilgilerin,  bir kimlik doğrulama metodu olarak kullanılmaması gerekmektedir.

Kaynakça:

Osman Murat ALKAÇ, Adalet Bakanlığı    

[1] http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/5057.html
[2] http://muratalkac.com.tr/v2/makaleler/bilisim-suclari/206-anne-kizlik-soyadi-kimlik-dogrulama-metodu-olarak-kullanilabilir-mi.html